THUỐC KHÁNG SINH (Antibiotics) là những chất thiên nhiên được cấy từ vi sinh vật, hoặc được tổng hợp hay bán tổng hợp hóa học. Chúng có khả năng hủy diệt hoặc làm chậm lại sự phát triển và bành trướng của vi sinh vật gây bệnh.
Những tác hại có thể gặp khi sử dụng kháng sinh không đúng cách
Mỗi khi mắc một căn bệnh về nhiễm khuẩn, loại thuốc đầu tiên mà bạn nghĩ đến là gì? Chắc chắn đó là kháng sinh! Kháng sinh không dùng để trị những bệnh do virus gây ra và các bệnh khác, kháng sinh chỉ dùng để điều trị nhiễm khuẩn. Kháng sinh ra đời giúp cho ngành dược học phát triển mạnh mẽ. Ngày càng có thêm nhiều kháng sinh mới được phát hiện, nghiên cứu và phát triển. Có những kháng sinh tác dụng mạnh, phổ rộng, giúp ích rất nhiều cho các bác sĩ trong việc phòng và chữa những căn bệnh từ vi khuẩn. Nhưng bên cạnh đó, việc dùng kháng sinh không đúng làm cho bệnh không khỏi hoặc tạm thời khỏi nhưng những lần sau nếu mắc bệnh nhiễm khuẩn, dùng kháng sinh đó sẽ không khỏi do vi khuẩn đã kháng lại thuốc kháng sinh. Điều này sẽ làm cho bệnh trầm trọng thêm, thậm chí đe dọa tính mạng người bệnh. Trên một người bệnh đã dùng nhiều loại thuốc kháng sinh, loại nào cũng dùng không đúng chỉ định còn gây khó khăn cho bác sĩ chữa bệnh. Sử dụng kháng sinh bừa bãi, không đúng cách, không tôn trọng liều lượng và thời gian điều trị gây nên tình trạng vi khuẩn quen thuốc, bệnh khỏi chậm và bác sĩ phải thay đổi nhiều loại kháng sinh gây tốn kém tiền bạc và thời gian cho người bệnh.
Ngoài ra, sử dụng kháng sinh bừa bãi sẽ ảnh hưởng đến cộng đồng. Khi có một loại vi khuẩn kháng thuốc, vi khuẩn đó có khả năng truyền gen kháng thuốc đó cho các vi khuẩn khác cùng loại và cả các vi khuẩn khác loại. Như vậy tính kháng thuốc của vi khuẩn nhanh chóng lan ra cộng đồng, ảnh hưởng rất lớn đến khả năng chữa trị bằng kháng sinh. Điều này dẫn đến mắc các bệnh nhiễm khuẩn, thậm chí có những bệnh thông thường nhưng vì kháng thuốc mà không có thuốc để chữa.
Dù không gặp vấn đề về kháng thuốc nhưng mỗi người dùng kháng sinh còn gặp các tác dụng phụ của thuốc như dị ứng, nguy hiểm nhất là sốc phản vệ có thể dẫn đến tử vong nếu cấp cứu không kịp thời. Ngoài ra, thuốc kháng sinh ngoài khả năng tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh, còn tiêu diệt cả những vi khuẩn có lợi. Chúng thường có trên da, niêm mạc họng, hầu, mũi, đường ruột (vi khuẩn chí) của người bình thường. Đây là những vi khuẩn tham gia vào hàng rào bảo vệ cơ thể theo cơ chế sống cạnh tranh khi có vi khuẩn lạ xâm nhập vào các vị trí của chúng. Mặt khác chúng còn có khả năng sinh ra một số kháng sinh có lợi cho cơ thể, gây nên hiện tượng loạn khuẩn. Loạn khuẩn đường ruột sẽ gây nên ăn không tiêu, đầy bụng, chướng hơi, gầy sút, suy kiệt… Với trẻ em, người cao tuổi có thể dễ bị suy dinh dưỡng từ nhẹ tới nặng.
Nguyên nhân sử dụng kháng sinh không đúng
Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến người dân ngày càng lạm dụng kháng sinh. Nguyên nhân đó có thể xuất phát từ người dùng thuốc, hay thậm chí là từ người thầy thuốc và người bán thuốc. Hiện nay vẫn còn nhiều trường hợp các bác sĩ kê đơn chưa chính xác, thường lạm dụng kháng sinh, sử dụng các loại kháng sinh mạnh ngay từ đầu, không làm kháng sinh đồ để lựa chọn kháng sinh phù hợp nhất, sử dụng kháng sinh phổ rộng để điều trị bao vây… Tất cả làm cho vi khuẩn nhờn thuốc và gia tăng tình trạng kháng kháng sinh. Bên cạnh đó, việc bán kháng sinh tại Việt Nam cũng chưa được quản lý chặt chẽ, có thể bán mà không cần đơn. Điều đó là một vấn đề lớn không kém phần quan trọng so với hiện tượng kê đơn thuốc sai của bác sĩ. Bất kỳ người dân nào cũng có thể mua kháng sinh, bất kể bệnh gì, mệt mỏi, sốt hay ho, nổi ban ở da… đều dùng kháng sinh, không đúng liều lượng, không đủ thời gian… Tất cả góp phần làm tăng nguy cơ kháng thuốc của vi khuẩn
