Bài viết mang tính chất tham khảo và mong được sự đóng góp của các thành viên trong Hội nhà thuốc, quầy thuốc Việt Nam.
Cái khó nhất của một Dược sĩ đứng quầy không nằm ở việc nhớ được bao nhiêu tên thuốc, giá bán của từng loại như thế nào mà làm thế nào để ra được một ĐƠN THUỐC có hiệu quả điều trị cao, an toàn mà vẫn mang lại lợi ích kinh tế cho người bán lẫn khách hàng.
Một đơn thuốc hiệu quả ít nhất phải thỏa mãn 4 điều: giảm được triệu chứng, giải quyết được nguyên nhân và phù hợp với đối tượng & mức độ bệnh.
1⃣Triệu chứng
Bệnh nhân thường đánh giá hiệu quả kê đơn của nhà thuốc thông qua việc các triệu chứng khó chịu có giảm nhanh được hay không. Do đó dược sĩ tại quầy cần phải nắm bắt tâm lý này, khéo léo giải thích để vừa kê đơn giải quyết khó chịu cho người bệnh nhưng vẫn phải đảm bảo an toàn, không đem lại nhiều tác dụng phụ không mong muốn cho bệnh nhân.
Ví dụ, khi ngạt mũi chảy nước mũi, bệnh nhân rất muốn dùng dùng loại thuốc xịt gì để chặn ngay việc này lại, và các loại thuốc xịt mũi co mạch sẽ được kê đơn đầu tiên vì giải quyết được triệu chứng của bệnh nhân ngay lập tức nhưng Dược sĩ cần phải dặn dò bệnh nhân thật kỹ lưỡng “không dùng trên 3 lần/ngày và kéo dài nhiều ngày liên tiếp vì co mạch kéo dài sẽ gây ra hiệu ứng dội ngược làm xung huyết niêm mạc mũi, khiến tình trạng nghẹt mũi chảy nước mũi càng trầm trọng hơn và trở thành viêm mũi dị ứng sau này”
2⃣Nguyên nhân
Dược sĩ cần phải khai thác thông tin từ bệnh nhân thật kỹ để không chỉ nắm rõ được triệu chứng mà còn tìm ra nguyên nhân gây ra các triệu chứng này từ đó mới có một đơn thuốc hoàn hảo hơn cho bệnh nhân.
Cùng là một biểu hiện ho, nhưng nếu ho khan – ho kích ứng thì chỉ cần kháng histamin; ho đờm – ho do nhiễm khuẩn thì cần kháng sinh, chống viêm; ho do nhiễm nấm thì cần đơn thuốc trị nấm; ho do trào ngược thì cần thăm khám mức độ và điều trị dạ dày trào ngược…
3⃣Đối tượng
Đơn thuốc hiệu quả hay không phụ thuộc rất lớn vào việc có lựa chọn thuốc phù hợp với bệnh nhân hay không. Đối tượng người bệnh ở đây bao gồm: Trẻ em hay người lớn: liên quan đến tính liều, các thuốc chống chỉ định cho trẻ em…
Người bình thường hay đối tượng đặc biệt (phụ nữ có thai, người cho con bú, người bị dạ dày, người đang mắc kèm các bệnh khác…) Khả năng chi trả của người bệnh.
4⃣Mức độ bệnh
Cùng một nguyên nhân gây bệnh, các biểu hiện giống nhau nhưng mức độ nặng nhẹ khác nhau thì việc kê đơn cũng không thể giống nhau.
Ví dụ đều là viêm họng do vi khuẩn nhưng có bệnh nhân đã biểu hiện đầy đủ các triệu chứng (sốt cao 39C, đờm đặc quánh xanh vàng, ho dữ dội thậm chí khò khè) và có nguy cơ dẫn đến các biến chứng nặng hơn như viêm phế quản, viêm phổi thì khi kê đơn phải đầy đủ các thuốc bao gồm: sát khuẩn họng, kháng sinh, chống viêm nặng, long đờm giãn phế quản, dự phòng hen thứ phát so với một đơn chỉ kê cho viêm họng do vi khuẩn mức độ nhẹ (kháng sinh, chống viêm nhẹ, súc họng).
Việc ghi nhớ và kết hợp thực hành thành thục cùng lúc 4 yếu tố này khi kê đơn sẽ giúp cho các Dược sĩ kê đơn hiệu quả cho người bệnh.
